VĂN HÓA UỐNG CÀ PHÊ PHA PHIN TẠI TP HỒ CHÍ MINH

Khi nhắc đến văn hóa Sài Gòn, chắc chắn có một thứ không thể thiếu đó chính là văn hóa uống cà phê. Ngày nay khi người Sài Gòn ngày càng tất bật với những thức ăn nhanh, những đồ uống đóng chai thì ly cà phê tại Sài Gòn vẫn là một điểm tựa tinh thần với mỗi con người nơi đây. Tuy đã dần bị thay thế bằng những ly cà phê hòa tan hoặc những cửa hàng cà phê pha sẵn thì cà phê pha phin vẫn đang âm thầm chiếm một góc cảm tình, là cả một phần cuộc sống của dân Sài Thành. Vậy văn hóa uống cà phê phin ở Sài Gòn là gì? Hãy khám phá những câu chuyện xung quanh ly cà phê này.

Lịch sử hình thành cà phê tại tp HCM

Cà phê đã theo chân người Pháp vào Việt Nam khi xâm chiếm nơi đây làm thuộc địa vào cuối thế kỉ XIX. Cà phê lần đầu được ghi nhận xuất hiện ở Sài Gòn là vào năm 1864. Theo nhà văn Sơn Nam đã viết thì Sài Gòn những năm 1864 đã xuất hiện 2 quán cà phê của người Pháp làm chủ đó là quán Lyonnais trên đường De Lagrandière (đường Lý Tự Trọng ngày nay) và Café de Paris trên đường Catinat (đường Đồng Khởi ngày nay) – đó có thể coi là “Adam” và “Eva” của cà phê tại Sài Gòn hiện nay.

Cà phê ban đầu đến Sài Gòn không phải với mục đích truyền bá văn hóa mà chỉ đơn giản là để phục vụ giới quý tộc, tướng lĩnh của Pháp hay các tầng lớp tri thức cao nơi thành thị. Nhưng không hiểu tự lúc nào mà những ly cà phê đã len lỏi đến các ngóc ngách của Sài Gòn và đã trở thành thức uống bình dân mỗi ngày của mọi người dân nơi đây. Lịch sử cà phê ở Sài Gòn vẫn còn đang được tiếp diễn, tính ra cà phê tại Sài Gòn đã ngót nghét gần 160 năm.

Xem thêm: CÁCH PHA CÀ PHÊ RANG XAY TẠI NHÀ

Phin cà phê 

Khi nhắc đến phin pha cà phê (hay còn gọi nhanh là phin cà phê) thì kể cả cho dù những người không biết rành về cà phê cũng đã từng nghe qua, hoặc đã ít nhất nhìn thấy một vài lần trong đời. Hình ảnh ly cà phê gắn cùng chiếc phin đã quá quen thuộc trong tâm trí đối với bao thế hệ con người Sài Thành xuyên suốt thời gian lịch sử. 

Có thể nói người Sài Gòn đã biến và nâng tâm phin cà phê lên tầm thương hiệu, bản sắc, nét đặc trưng văn hóa riêng cho cách thưởng thức cà phê của mình. Tuy nhiên có một điều rất trớ trêu rằng hầu như chẳng ai biết được phin cà phê xuất hiện từ bao giờ, ai đã sáng tạo ra, đã xuất hiện ở Sài Gòn được bao nhiêu năm. Chỉ biết phin cà phê đã theo chân người Pháp vào An Nam, theo dòng chảy của lịch sử đã biến thành công dụng pha chế phổ biến của người Việt Nam

Văn hóa cà phê phin tại Sài Gòn

Hình ảnh tách cà phê phin chầm chậm nhỏ từng giọt, rơi chậm như một chiếc đồng hồ cát đối lập hoàn toàn với một Sài Gòn xa hoa, tấp nập, vội vã. Nhưng đó lại chính là điểm khác biệt và tạo nên sự yêu thích cà phê phin với nhiều người Sài Gòn, có lẽ họ cũng đã quá mệt mỏi với những xô bồ, tấp nập trong cuộc sống, ly cà phê phin còn hơn cả một thức uống – đó chính là liều thuốc tinh thần đối với người dân nơi đây

Đặc trưng văn hóa uống cà phê phin của con người Sài Gòn có gì đó rất riêng, không như phương Tây chỉ xem cà phê là đồ uống nhanh, chống buồn ngủ mà thưởng thức ly cà phê một cách từ từ, nhâm nhi chậm rãi cùng bên những câu chuyện hồi tưởng.

Thời đầu những năm 2000, khi ra đường bạn có thể dễ dàng bắt gặp được những khung cảnh quen thuộc khi một người đàn ông không kể già trẻ ngồi nhâm nhi ly cà phê, ngồi đọc báo, hút thuốc, nghe nhạc hay hàn thuyên tâm sự cùng với những người bạn của mình, hay thậm chí có thể bàn cả những chuyện làm ăn. Hoặc cũng có khi họ chỉ ngồi một mình, trầm ngâm, suy tư tĩnh lặng về những vui buồn hay kỉ niệm. Chính vì vậy sự ồn ào chính là sự tối kỵ trong văn hóa cà phê nơi đây.

 

Người Sài Gòn có thể pha cà phê phin vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, không cần kể sáng, trưa, chiều, tối. Thậm chí bất chấp tâm trạng, vui cà phê, buồn cà phê, thất tình cà phê, thăng chức cũng cà phê, đơn giản họ uống chỉ vì đó chính là thói quen và câu cửa miệng : Ê đi cà phê không?

Cách pha cà phê phin của người Sài Gòn rất đơn giản : chỉ cần rót nước sôi vào cho cà phê nở ra, đậy nắp phin và ngồi chờ đợi những giọt cà phê được chắt lọc và rơi xuống ly. Khoảnh khắc chờ đợi này nghe có vẻ rất buồn chán nhưng đây chính là sự mê hoặc không thể chối từ của cà phê phin. Đó chính là phản ánh tâm hồn của mỗi người, chỉ mong được nhẹ nhàng, yên bình ở giữa chốn Sài Gòn tấp nập, ồn ào. Ngoài ra khoảng thời gian đó giúp con người ta rơi vào trầm tư, suy nghĩ về những gì đã qua trong cuộc đời.

Thưởng thức cà phê phin tại Sài Gòn là cả một nghệ thuật, phải uống chầm chậm, thưởng thức từng giọt cà phê từ lúc đưa vào miệng đến khi chảy qua họng, thêm một điếu thuốc để làm dậy hương vị của cà phê hơn, học được điều này mới cảm nhận được hết tinh túy trong văn hóa uống cà phê phin tại Sài Gòn.

Xem thêm: Uống cà phê đúng cách như thế nào?

Có lẽ do thời tiết quá nóng, người Sài Gòn hay thích uống một ly cà phê đá mát lạnh, đi kèm với đó là một ly trà đá như một lẽ tất yếu. 

Cuối cùng, tuy những ly cà phê phin mang âm hưởng chậm rãi nhưng lại mang một giai điệu rất nhanh nhẹn của người phục vụ. Vào quán, bạn chỉ cần gọi 1 ly cà phê phin thì chưa đầy 1 phút sau đã có một bộ ly cà phê phin được chuẩn bị và chờ bạn thưởng thức thôi.

Thời gian cứ trôi, xã hội, văn hóa con người ngày càng thay đổi, tuy nhiên có một thứ có lẽ sẽ được lưu truyền, bảo tồn từ thế hệ này sang thế hệ khác đó chính là văn hóa cà phê phin ở Sài Gòn – một biểu tượng và là nét đặc trưng đầu tiên khi nói về con người nơi đây. Mong những nét đẹp ấy sẽ còn được  gìn giữ mãi về sau…